Kurbanın geçerli olabilmesi için, türü, yaşı, kesimi ve niteliği yönünde bir takım şartlar aranır. Bunlara kurbanın sıhhat şartları denir. Kur’ân-ı Kerim’de bu ibadete konu olabilecek hayvanlar behîmetü’len‘âm olarak belirlenmiştir. En‘âm sınıfından hayvanlar diye çevirebileceğimiz bu isim tamlaması, sözlükte koyun, keçi, sığır, manda ve deve türlerini beraberce ifade etmek için kullanılmıştır. Şu halde kurban ibadeti ancak bu sayılan hayvanlardan biri ile gerçekleştirilebilir. Dolayısıyla horoz, kaz, ördek ve benzeri evcil hayvanlar ile yaban sığırı, geyik, ceylan ve benzeri yabani hayvanlar, kurban edilemezler. Bu tür hayvanları ibadet niyeti ile kesmek tahrimen (harama yakın mekruh) olarak nitelendirilmiştir.
Kurban edilecek hayvanlar yaş olarak gerekli sınıra ulaşmış olmaları gerekir. Kurban edilecek hayvanların yaşı için, Koyun ve keçiler bir yaşını, sığır ve mandalar iki yaşını, develer ise beş yaşını doldurduktan sonradır. Fakihlerin birçoğu 6 ayını geçen fakat 1 yaşında gibi gösteren kuzuların da kesilebileceğini Hz. Peygamberin bazı sözlerine dayanarak söylemişlerdir. Kurbanlık hayvanların erkeği ile dişisi arasında herhangi bir fark yoktur. Ancak bazı rivayetlere dayanarak koyun türünde erkeği; keçi de dâhil diğer türlerde ise
dişileri makbul sayılmıştır. Bu hüküm, semizlik ve et kalitesi itibariyle birbirlerine eşit olmaları durumuna göredir. Eğer aralarında böyle bir fark varsa, haliyle dişi veya erkeği değil eti daha bol gelen tercih edilir. Küçükbaş hayvanlar sadece bir kişi için kurban edilebilirken, büyükbaş denen sığır, manda ve deve yedi kişiye kadar ortaklaşa kesilebilir. Ancak büyük baş hayvanların ortaklaşa kesiminde bazı kurallar vardır. Bunlar şu şekilde sayılabilir:
- Ortaklardan her biri Müslüman olmalıdır.
- Yine her biri ibadet niyetiyle ortaklığa girmiş olmalıdır.(burada ki niyette kimisi vacip olan bayram kurbanına kimisi adak kurbanına göre niyet edebilir. Herkes ibadet niyetine göre sonuç alır. Ama önemli nokta herkesin ibadet niyetinin olmasıdır. İçlerinden bir bile ibadet niyeti taşımazsa hayvan ortaklardan hiç biri için kurban vasfı taşımaz)
- Hiçbir ortağın hissesi yedide birin altına düşmemelidir
Bir cevap yazın